Niemcy musza sie otworzyc (Deutschland muss offen sein)

Logo
April 17, 2011, Gazeta Wyborcza (Polen)

(Gastbeitrag von Klaus F. Zimmermann)
 

Niemiecki rząd nie może jakoś ogarnąć przyszłych potrzeb rynku pracy w tym kraju. Niemcy muszą sobie poradzić nie tylko z kurczącą się populacją, ale także z problemem braku kwalifikacji. To przykra wiadomość dla gospodarki, która czerpała profity z wysoko wykwalifikowanej siły roboczej w przemyśle wytwórczym.

Mieliśmy okazję coś na to zaradzić, gdy Unia rozszerzała się na Wschód w 2004 r. Zamiast tego i Niemcy, i Austria zdecydowały się na restrykcje dla imigrantów z nowych krajów członkowskich. Te ograniczenia nareszcie się skończą 1 maja tego roku i Republika Federalna będzie musiała w końcu pogodzić się z nieuniknionym i wprowadzić pełny dostęp do rynku pracy dla obywateli ze wschodnich regionów UE.

Jednak samo otwarcie drzwi dla imigrantów ze Wschodu niewiele pomoże na brak wykwalifikowanej siły roboczej, która stała się naszą bolączką. Po siedmiu długich latach wstrzymywania się z otwarciem rynku pracy Niemcom najprawdopodobniej przypadną najmniej wykształceni pracownicy, podczas gdy ci z większym potencjałem nadal będą wybierać kraje o przyjaźniejszym nastawieniu.

Zamiast przygotować aktywną strategię przyciągania pracowników o wysokim potencjale ze Wschodu, by sprostać dzisiejszym potrzebom naszego rynku pracy, niemiecki rząd - w wielkiej koalicji ze związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców - zdecydował się na nowe przeszkody "chroniące" rynek pracy. Mechanizmom rynkowym kształtującym rynek pracy po raz kolejny przeszkadza się, tym razem wprowadzając przepisy o minimalnej płacy dla firm stosujących zatrudnienie tymczasowe.

Ta taktyka ciągłego odwlekania jest tym bardziej godna pożałowania i nie do przyjęcia, że trudno odrzucić lekcję płynącą z ostatnich siedmiu lat. Choć Niemcy, dzięki swojemu położeniu geograficznemu i sile gospodarczej mogły zyskać na rozszerzeniu Unii na Wschód w 2004 r., przyciągając wydajnych i wysoko wykwalifikowanych pracowników, nie wykorzystały tej wspaniałej okazji.

Wyobraźmy sobie, że Niemcy zdecydowały się działać dalekowzrocznie, podobnie jak inne kraje Europy Zachodniej, takie jak: Wielka Brytania, Irlandia czy Szwecja. Moglibyśmy wówczas prowadzić dzisiejszą debatę o brakach wykwalifikowanej siły roboczej i starzejącym się społeczeństwie z zupełnie innego miejsca.

W dodatku strategie rekrutacyjne, które obecnie trzeba stworzyć, mogłyby oprzeć się na istniejącej już sile roboczej imigrantów ze Wschodu. Zamiast tego niemiecka bierność sprawiła, że wykwalifikowani imigranci wybierają inne kraje Piętnastki, zapewniając im korzyści. W rezultacie właśnie te kraje, a nie Niemcy, odnotowały proporcjonalny wzrost konsumpcji, wpływów podatkowych i składek na ubezpieczenie społeczne.

Nadszedł najwyższy czas, by przynajmniej ze względów demograficznych niemiecki rząd zmienił swoją wyczekującą postawę. Na szczęście sektor prywatny nie ma zamiaru dłużej czekać. Weźmy choćby kampanię reklamową i rekrutacyjną planowaną przez bawarski przemysł metalowy i elektryczny w krajach Europy Środkowej i Wschodniej po 1 maja.

Lokalne izby handlowe w rejonach przygranicznych, na przykład w Cottbus, chcą zaoferować staże szkoleniowe młodym Polakom, gdyż nie są w stanie znaleźć wystarczającej liczby chętnych z własnego regionu.

Tego typu sygnały płynące z sektora prywatnego powinny być wystarczająco czytelne. Po wahaniach ostatnich lat niemiecki rząd powinien być dziś gotów nie tylko zaakceptować swobodny przepływ ludzi na rynku pracy, ale wziąć też pod uwagę demograficzną przyszłość Niemiec i dostosować do niej swoją nową politykę imigracyjną.

Niemcy potrzebują aktywnie zarządzanej i zorientowanej na rozwój przedsiębiorczości polityki imigracyjnej. Aby ten postulat się spełnił, należy wprowadzić kryteria wyboru potencjalnych imigrantów ze względu na ich kwalifikacje oraz zarządzać ich napływem za pomocą elastycznych kwot.

Jednocześnie, o ile aktywna polityka rekrutacyjna przyciągająca specjalistów jest bardzo ważna, nie powinniśmy mieć złudzeń co do natychmiastowych rezultatów. Wziąwszy pod uwagę nasze błędy w przeszłości i ledwo ciepłe przyjęcie imigracji z Europy Wschodniej, nie możemy oczekiwać, że nagle zaczną do nas napływać szeroką falą.

Najważniejsze jest, aby Niemcy były postrzegane jako atrakcyjne miejsce dla profesjonalistów w dłuższej perspektywie. To się uda jedynie po warunkiem, że politycy w końcu zrozumieją, na czym polega nowoczesne zarządzanie rynkiem pracy, i pozbędą się reputacji i skłonności w polityce do wiecznej defensywności zamiast otwartości.

Przecież w końcu obawy z 2004 r. o masową falę imigrantów okazały się kompletnie nieuzasadnione. Do dziś odsetek imigrantów w zachodniej Europie z nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej jest niższy niż z innych regionów świata.

Unijny proces otwierania rynków na wykwalifikowaną siłę roboczą odegra kluczową rolę w rozwiązywaniu demograficznych i politycznych problemów, którym musimy stawić czoło. Niemcy mogą jedynie skorzystać na tym, że staną się w tym procesie stroną aktywną.

Klaus F. Zimmermann jest dyrektorem IZA - niemieckiego instytutu badań rynku pracy


Reprinted with permission.

Back